Büyükbaş Hayvan Günlük Yem Maliyeti Hesaplama (Besi Sağmal)

Büyükbaş hayvancılık yaparak geçimlerini sağlamak isteyenlerin dikkat etmesi gereken pek çok husus vardır. Bu iş büyük yatırım gerektirdiğinden dolayı, işletmenin maliyetlerinin de hesaplanması gerekmektedir. Besi amaçlı dana yetiştirecek olan çiftçimizin maliyet hesaplamalarını yapması gerekmektedir. Maliyetler besi danalarının ya da süt ineklerinin günlük tüketecekleri yem miktarı baz alınarak yapılmaktadır. Büyükbaş hayvanlar için beslenme tabloları oluşturulmuştur. Ayrıca internet üzerinde Eşref Şekerli’ nin oluşturduğu besi rasyonlarına da ulaşabilirsiniz. Besi ve sağmal amaçlı kullanılacak olan hayvanların yem tüketim miktarlarını ve tutarlarını içeriğimizde bulabilirsiniz.

Büyükbaş Hayvan Beslenme Tablosu

Büyükbaş hayvancılık gelir getirici faaliyetler arasında yer almaktadır. Ancak bu işe başlayacak olanların yüksek meblağlarda yatırım yapması gerekmektedir. Küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinde olduğu gibi büyükbaş hayvan yetiştiriciliğinde de en önemli işletme gideri hayvan yemleri olmaktadır. Küçükbaş hayvanların tükettikleri yem miktarları oldukça düşük olurken büyükbaş hayvanların tükettikleri yem miktarları çok fazla olmaktadır. Bu sebeple işletme giderlerinde en büyük paya sahip olan da yem giderleri olmaktadır. Bu yemler hazır olarak alınabileceği yapılacak olan karışımlarla da yem maliyetlerinden bir nebze olsun kurtulunmuş olacaktır.

Bir hayvanın günlük gerek duyduğu tüm yem miktarlarının karışımıza yem rasyonu denilmektedir. Hayvanlar için bu oranlar çok önemli olmaktadır. Hayvanların ırkları ne kadar kaliteli ve verimli olursa olsun, bu ırklardan verim alınabilmesi hayvanların tükettikleri yeme bağlıdır. Hayvan sağlığı için belirlenen yem miktarları bulunmaktadır. Şayet belirlenen rasyon düşerse hayvanlardan elde edilecek olan verim de düşecektir. Hayvanlarda yemin kana karışma durumu 8 saat ile 16 saat arasında olmaktadır.

Besi faaliyetlerinden para kazanmak isteyen çiftçilerimiz için önerimiz meralarda hayvanlarını beslemeleri olacaktır. Çünkü işletme maliyetlerini azaltmanın en önemli yolu yemden destek alarak mera hayvancılığı yapmak olacaktır. Bitkilerden elde edilen doğal ve karma yemlerin yenmesi işletme maliyetlerini düşüreceği bilinmektedir.

Koyun ve keçi günlük yem maliyeti hesaplamasını inceleyebilirsiniz.

Etçi ve Sağmal Irklar

Hayvanlardan verim alabilmek için beslenme şartlarının uygun olması gerektiğinden bahsettik. Diğer nokta ise bu hayvan ırklarının seçimidir. Öncelikle hangi sektörde faaliyet gösterileceğinin belirlenmesi gerekiyor. Hayvanların etinden mi sütünden mi yararlanılacağı en önemli konulardan biridir. Irkları incelememiz bu anlamda önemli olacaktır.

Etçi sığır ırkları besi faaliyetleri için kullanılacaktır. Canlı hayvan ya da kasaplık faaliyetleri için kullanılabilecek olan hayvan cinsleri Belçika Mavisi, Angus, Piedmentosa, Brangus, Charolais, Hereford, Macar Bozkır Sığırı, Shorthorn, Limouisine‘ dir. Sağmal ırklar ise Holstein, Jersey, Simental, Boz Irk, Brown Swiss, Doğu Anadolu Kırmızısı, Güney Anadolu Kırmızısı, Yerli Kara Sığırı, Zavot Sığırı, Mantofon vb. ırklardır. Bu ırklardan verim elde edilebilmesi için ise beslenme koşullarının uygun olarak sağlanması gerekmektedir. Buzağı başlangıç yemi, buzağı büyütme yemi, sığır besi yemi, sığır yemi bitirme, sığır süt yemi, gebe sığır yemi vb. yem çeşitleri bulunmaktadır.

Küçükbaş mı karlı büyükbaş mı? isimli içeriğimizi inceleyerek yaptığımız hesapları görebilir ve bu hesaplamaya göre sektör seçiminizi yapabilirsiniz.

1 İneğin Günlük Maliyeti

Yem maliyetlerinin azaltılması için yem rasyonları geliştirilmiştir. Tabı bu rasyonların hazırlanmasında hayvan ırkları etkili olmuştur. Çünkü verilecek olan miktarlar hayvan ırklarına göre değişiklik gösterecektir. Süt ve besi yemlerinin miktarları değişiklik gösterecektir.

Süt yemi için kullanılacak miktarlar aşağıdaki gibidir; 

• 8 kilogram tuz
• 300 kg arpa
• 150 kg mısır
• 150 kg buğday
• 12 kg mermer tozu
• 10 kg vitamin
• 145 kg ayçiçeği tohumu küspesi
• 60 kg soya fasulyesi küspesi
• 170 kg pamuk tohumu küspesi gerekmektedir. Besi yemi içinse arpa miktarı artırılmalıdır.

Sağmal ırkların günlük üretecekleri süt miktarı hayvanların bakımına ve işletme şartlarına göre değişiklik göstermektedir. Ancak işin standardı günde 2 kez sağım yapılmasıdır. Süt verimi yüksek olan işletmelerde bu miktar artırılabilmektedir. Sağımlar 12 saatte bir yapılmalıdır. Meralar artık çok kullanılmıyor ve hayvanlar ahırlarda besleniyor. Sağmal ırklardan verim alınabilmesi için hayvanların bakıldığı ahır şartlarının da iyileştirilmesi gerekmektedir.

Süt verimi elde edilen sığırlar için oluşturulan rasyonların ortanı genelde yüzde 40 kaba yem, yüzde 60′ da kesif yemdir. Hayvanlar canlı ağırlıklarının en az yüzde 2,5′ u kadar günlük yem tüketirler. Silaj yemi ise günlük olarak 30 kilogramdan fazla tüketilmemelidir. Doğumdan sonra ineklere yedirilmesi gereken yem türü kaba yemdir. Kaba yemin işletme sınırları içinde üretilmesi maliyeti azaltacaktır.

Sağmal hayvancılıktan 10.770*1,25 = 13.463 TL süt geliri elde edilirken; 22.13*365 = 8.078 TL’ de gider olmaktadır. Yani hayvanlardan alınan sütlerin büyük bir bölümünün aslında gider olduğu ve süt hayvancılığının getirisinin az olduğu görülmektedir. Günde 30 kilogram süt verimi olan bir hayvana 20 kilogram ile 25 kilogram arasında yem verilirken, 15 kilogram süt veren bir hayvana bu yemin yarısının yedirilmesi gerekmektedir. 

Besi hayvancılığında ise hayvanlar yine canlı ağırlıklarının yüzde 2,5′ i kadar kuru yem maddesi tüketmektedir. Üreticiler tarafından özellikle besi hayvanlarının heybetli görünmesi istendiği için çok fazla yem verilmektedir. Ancak hafif kemik çıkıntısı olan hayvanların etlerinin daha güzel olduğu bilinmektedir. Yani bu kanaat doğru değildir. Besi yemlerinin çuvalı 70 kilogramdan satılmaktadır. Çuvallarda 50 kilogram yem bulunmaktadır. 25 kilogram günlük yem tüketimi olsa bir hayvan günde 35 TL’ lik yem yer. Bu da 100 baş hayvandan oluşan bir işletme için batış manasına gelir. Yetiştiricilikten para kazanmak isteyenlerin yem maliyetlerini azaltmak için çareler araması gerekiyor. Yem rasyonları bu konuda çok fazla işe yarıyor. Tarım Kredi Kooperatifleri büyükbaş yem fiyatlarını inceleyebilirsiniz. Bu kurum tarafından satılan yemlerin fiyatların diğer firmalara göre daha düşük olduğu bilinmektedir.

Yem Maliyetlerini Azaltmak İçin Neler Yapılmalıdır?

Yukarıda görüldüğü gibi süt hayvancılığında yetiştiricilik faktörlerinin uygun olmamasından dolayı pek çok zarar elde edilmektedir. Bu zararların telafi edilmesi amacı ile uygulanabilecek pek çok yöntem bulunmaktadır. Özellikle süt fiyatlarının düşüklüğü ve et fiyatlarının ithal et oranlarını azaltmak amacı ile düşürülmesinden vatandaşımız şikayetçidir.

• Hayvanların sağlıklı olması için ya da yüksek verimli olabilmeleri için ana etken tükettikleri yem miktarları değildir. İlk olarak işletmenizde var olan hayvanların ne kadar yem yemeleri gerektiği ile ilgili bir hesaplama yapmanız olacaktır. Hayvanlara konsantre ve kaba yem yediriyorsanız bu oranları doğru bir şekilde hesaplamanız gerekiyor. Hayvanlarda yem tüketiminin fazla olması ciddi sağlık sorunlarına sebep olabiliyor.
• Hayvanların görüntüsü sizi yanıltmasın. Hayvanların iri görünmesi amacı ile verdiğiniz yemler, yem maliyeti olurken aynı zamanda veteriner konusunda da zarar etmiş oluyorsunuz. Hayvanlarınızı düzenli beslemeniz veteriner masraflarınızı azaltacaktır. 
• Yem miktarları hayvanların verimlerine göre hesaplanmalıdır. Süt verimi az olan bir hayvanın çok yem tüketmesi sağlıklı değildir.
• Yem olarak mısır silajı kullanmanız işletmenizdeki yem giderlerini azaltacaktır. Bu sebeple alternatif yollar geliştirmeniz gerekmektedir.
• Yonca, içeriği bakımından yüksek protein içermektedir. Ayrıca yoncanın hayvanların verimliliğini artırdığı bilinmektedir. Konsantre yemler yerine yonca kullanarak yem maliyetlerini azaltabilirsiniz.

• Rasyonlarda kullanılacak olan miktarlara da dikkat etmek gerekmektedir. Oluşturulan rasyonlarla hayvanların gerek duyduğu tüm maddelerin sağlanması gerekmektedir.
• Şeker pancarı posası da işletmenin giderlerini düşürmek için kullanılacak olan maddeler arasında yer almaktadır.
• Korunmuş yağ kullanımı hayvanlarda yüksek süt verimine sebep olmaktadır.
• Pelet yemler yerine arpa, buğday vb. ikame edilerek işletme maliyetleri düşürülecektir. Ziraat Bankası gebe düve kredisi vermektedir. 0 faizli olarak sunulan bu kredilerden yararlanabilirsiniz.

Küçükbaş hayvancılık, büyükbaş hayvancılığa göre her zaman daha az maliyetli ve daha az yatırım isteyen bir iş olmaktadır. Hayvancılığa başlayacak olanların bu sebeple öncelikle küçükbaş hayvancılık ile işe başlaması gerekmektedir. Gelir elde etmek isteyenler için en karlı iş koyun yetiştiriciliği olacaktır. Büyükbaş hayvan fiyatlarının yavaş yavaş düştüğü bilinmektedir. İşletme giderleri de hesaba katıldığında bu işten kar elde etmek oldukça zor olmaktadır.